Μία από τις μεγάλες προσωπικότητες της παγκόσμιας μουσικής είναι αναμφισβήτητα η Νina Simone.
Το ντοκιμαντέρ της Liz Garbus «What happened Miss Simone?» μας παρουσιάζει με επιτυχία την αξεπέραστη δημιουργό και τραγουδίστρια.
Συνήθως, όταν επιχειρείς να παρουσιάσεις μία τόσο έντονη και πολύπλευρη προσωπικότητα, διακινδυνεύεις να αποτύχεις ή να ακυρώσεις την σπουδαιότητά της. Η Liz Garbus με το έργο της πέτυχε όμως να μας συναρπάσει.
Ένα δίωρο ντοκιμαντέρ γεμάτο μουσική και πληροφορία που μας καθήλωσε.
Χρησιμοποιώντας απρόβλητα και μη αρχεία μαγνητοσκοπήσεων συναυλιών, παλαιότερων συνεντεύξεων, νέων συνεντεύξεων των εν ζωή ακόμη φίλων, συγγενών και συνεργατών της, σκιαγράφησε στο ντοκιμαντέρ της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την προσωπικότητα της μεγάλης δημιουργού.
Κατασκεύασε αξιοθαύμαστη κινηματογραφική πλοκή, μόνο που εδώ ήταν αληθινή και τεκμηριωμένη. Δεν άφησε καμμία πλευρά της υπέροχης αυτής γυναίκας αφώτιστη.
Γνωρίσαμε την ταλαντούχα μουσικό και τραγουδίστρια, όπως και την αγωνιστική της πλευρά, που δεν είχε ποτέ προβληθεί σε τέτοιο βαθμό στο παρελθόν. Πλευρά που της στοίχισε για αρκετά χρόνια την καριέρα. Θα είχε πραγματικά οδηγηθεί στην αφάνεια και καταστροφή αν δεν είχε αληθινούς φίλους να τη στηρίξουν και να την επαναφέρουν στη σκηνή.
Το θέμα της ψυχικής της ασθένειας προσεγγίσθηκε με ιδιαίτερη λεπτότητα σε βαθμό που τελικά αναρωτιέσαι αν όντως ήταν γεγονός.
Η Νina Simone είναι από τις τραγουδίστριες που τη σκέψη και ψυχική της κατάσταση, όσο και το πάθος της τα έκανε στίχο και μουσική.
Δεν είχα συνειδητοποιήσει ποτέ στο παρελθον τι σήμαιναν ακριβώς πολλοί στίχοι των τραγουδιών της όταν τους σιγομουρμούριζα οδηγώντας, πίνοντας ή ρεμβάζοντας. Έτσι, στίχους της που λατρέψαμε παλιά, μάθαμε τελικά ποιες καταστάσεις προσωπικές ή κοινωνικές τους προκάλεσαν.
Αγνοούσα το πόνο και το θυμό της, το παράπονο και την αδικία που έζησε, τη ταπείνωση και τον εξευτελισμό που τέτοιους στίχους γέννησαν. Η ντίβα με το προκλητικό βάψιμο και τα φανταχτερά ρούχα είχε μία ψυχή εύθραυστη σαν πορσελάνη και το απειροελάχιστο χάραγμα της γεννούσε τον ήχο και στίχο που μας μαγεύει. Μια δύναμη που αληθινά σε ξεσηκώνει. Το αίμα γεννάει διαμάντια.
Εξαιρετική η δουλειά της Liz Garbus. Αν δεν γνώρισες ποτέ τη Νίνα θα τη λατρέψεις, αν τη γνώριζες και τη θαύμαζες, θα την αγαπήσεις ακόμη περισσότερο.
Το σχετικά δύσκολο του χαρακτήρα της, μπορει λίγο και δικό μας «πλεονέκτημα», φανερώθηκε στην κινηματογραφική αφήγηση διακριτικά, αλλά δεν «λάβωσε» την Νίνα όταν κοινοποιήθηκε μέσω της εικόνας και αφηγήσεως.
Αναρωτιέμαι αν στη δημιουργό του ντοκιμαντέρ ήταν ήδη γνωστές οι πτυχές της ζωής της Νίνας εκ των προτέρων, ή και στην ίδια αποκαλύφθηκαν κάνοντάς το.
Το βέβαιο είναι ότι τις δούλεψε εξαιρετικά και με πολύ προσοχή τις κέντησε.
Ακόμη κι όταν η Νίνα Σιμόνε καλούσε τους μαύρους να «σκοτώσουν λευκούς στον αγώνα τους κατά των φυλετικών διακρίσεων» σχεδόν της το «συγχωρούσες». Ήξερες καλά τι ήθελε να πει, το γιατί και ποιος πόνος την έφερε σ’ αυτό το σημείο. Τις διακρίσεις που την εξευτέλισαν, ζώντας στο Jim Crow, North Carolina, στην περιοχή των απάνθρωπων διακρίσεων, πόρτες που της έκλεισαν λόγω χρώματος, όπως εκείνη της Curtis Academy of Music.
Δεν μπορεί να σ’ αφήσει αδιάφορο και ασυγκίνητο η τόλμη αυτή της γυναίκας, αυτής που άρθρωσε το Mississippi Goddam όταν μαύροι άνδρες σιωπούσαν, σαν αντίδραση στο φόνο του Medgar Evers και το εμπρησμό της εκκλησίας του Birmingham, Alabama, όπου κάηκαν ζωντανά τέσσερα μαύρα κορίτσια.
Δεν μπορεί να σ’ αφήσει αδιάφορο η καλλιτέχνης που δημιούργησε και τραγούδησε το My baby Just Cares for Me. Το Nobody Knows You when You're Down and Out. Το Who knows where the time goes? Η τραγουδίστρια που ερμήνευσε το Ι loves You, Porgy, το Sinnerman και το I put a spell on you.
Εκείνη που ζήτησε Don't Let Be Misunderstood. Μιας γυναίκας που ποτέ δεν ήταν μόνο λόγια. Ο λόγος της περνούσε απ’ τη καρδιά πριν γίνει στίχος και νότα.
Έφυγε να βρει τις ρίζες της, να ζήσει και η ίδια το ταξίδι του σκλάβου. Αυτή που από το κόσμο των φλας των παπαράτσι βρέθηκε στην σκόνη που πνίγει, στην αρχή που πονάει, που ματώνει, που σου ξεσκίζει τη σάρκα και ακυρώνει τα «θέλω», την σκέψη και το άδικο που σε λυγίζει.
Λύγισε, γονάτισε, αλλά η αγάπη, από εκείνες που δεν ζητούν αντάλλαγμα, όπως του κιθαρίστα συνάδελφου και πιστού της φίλου για 42 χρόνια, Al Schackman, την σήκωσε, της σκούπισε τα δάκρυα κι εκείνη ξαναείδε τον ήλιο, κι εμείς απολαύσαμε για λίγα ακόμη χρόνια το δημιουργικό της ταλέντο.
Σκεφτόμουν ότι εγώ την γνώρισα και την αγάπησα σχετικά πολύ αργά στη καριέρα της, από τον δίσκο Nina Simone in Concert. Όταν είχε πλέον αναστηθεί από τις δοκιμασίες που περνούσε.
Εύγε στην σκηνοθέτιδα, τους συντελεστές της ταινίας, την κόρη της Lisa Simone-Kelly και τους φίλους της.
Ο τίτλος της ταινίας προέρχεται από μία φράση της άλλης αγαπημένης μου των δημιουργών, της ποιήτριας και συγγραφέως Μάγιας Αγγέλου: Nina Simone: High Priestess of Soul (by Maya Angelou - Redbook, November, 1970): “Miss Simone, you are idolized, even loved by millions now. What happened, Miss Simone?”
Είχα την ευκαιρία να το παρακολουθήσω μέσω του Netflix στη Γαλλία. Όπου το βρείτε, απλά αρπάξτε το.
Σκηνοθεσία Liz Garbus
Φωτογραφία Igor Martinovic
Editing Joshua L.Pearson
Oh, Sinnerman, where you gonna run to?
Sinnerman, where you gonna run to?
Where you gonna run to?
All along dem day
Well I run to the rock, please hide me
I run to the Rock, please hide me
I run to the Rock, please hide me, Lord
All along dem day
But the rock cried out, I can't hide you
The Rock cried out, I can't hide you
The Rock cried out, I ain't gonna hide you guy
All along dem day
I said, "Rock, what's a matter with you, Rock?"
"Don't you see I need you, Rock?"
Lord, Lord, Lord
All along dem day
So I run to the river, it was bleedin'
I run to the sea, it was bleedin'
I run to the sea, it was bleedin'
Along dem day
So I run to the Lord, please hide me Lord
Don't you see me prayin'?
Don't you see me down here prayin'?
But the Lord said, "Go to the devil"
The Lord said, "Go to the devil"
He said, "Go to the devil"
All along dem day
I cried, power
(Power to da Lord)
Power
(Power to da Lord)
Power
(Power to da Lord)
....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου