23 Ιουλίου 2013

42 του Brian Helgeland - 2013

Θα αναρωτηθεί κανείς για ποιό λόγο να δει την ταινία αν δεν είναι Αμερικανός πολίτης ή λάτρης του baseball. Ο Harrison Ford είναι βέβαια ένα μεγάλο πλεονέκτημα της ταινίας του Brian Helgeland.
Όμως αξίζει να την δει κανείς για άλλους δύο λόγους, όπως:
Φυλετικές διακρίσεις στην Αμερική την δεκαετία του 50, αμέσως μετά τον πόλεμο και τι σημαίνει management.
Μου αρέσει να λέω όταν ήμουν πέντε χρονών συνέβη αυτό, όταν γεννήθηκα, όταν ανακάλυψα τον κόσμο ως έφηβη, όταν ήμουν εκεί, όταν έκανα αυτό, εκείνο, κα. Όταν λοιπόν παντρευόταν ο πρωταγωνιστής, παντρευτήκαν οι γονείς μου και γεννήθηκα σχεδόν μαζί με το παιδί τους. Αυτό είναι μάλλον αδιάφορο για κάποιον αλλά σοκαριστικό για μένα γιατί εντάσσοντας τον εαυτό μου στον κόσμο καθώς ξεκινούσα την ζωή, σκέφθηκα τις συνθήκες εδώ, εκεί και το τι θα συνέβαινε αν οι γονείς μου ήταν μαύροι κι όχι λευκοί. Παντα έχεις μία αφορμή για να σκεφθείς. Η τέχνη έχει αυτό το καλό, σε "ξυπνάει", σου θυμίζει τα ξεχασμένα, σε προβληματίζει. Η ταινία σε ταρακουνάει.
Ζωή σε απειλή, ζωή περιφρονημένη, ζωή στην άκρη, ζωή καταδιωκόμενη, ζωή με διακρίσεις. Ακραίο παράδειγμα, έξυπνο από την πλευρά του δημιουργου, δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ούτε τις τουαλέτες των λευκών, ούτε να μείνουν σε ξενοδοχείο, ούτε να σερβιρισθούν σε εστιατόριο. Τα "ούτε" δεν έχουν τελειωμό. Τα έχουμε ακούσει, δει, διαβάσει, αλλά δεν τα ζήσαμε. Αυτή είναι η διαφορά. Δεν ζήσαμε το να αισθάνεσαι την διαφορετικότητα, να σου αρνούνται το δικαίωμα, να σου στερούν την ίση ευκαιρία, την ίδια ζωή με αυτούς, εξαιτίας του άλλου χρώματος. Να ζείς στο περιθώριο.
Το να επιλέξουν έναν μαύρο να παίξει "πρώτη εθνική" στην συγκεκριμένη του baseball, ακατόρθωτο. Αυτό είναι και το θέμα της ταινίας.
Μία αληθινή ιστορία που ο Brian Helgeland επιχείρησε να την κάνει ταινία.
Συγκεκριμένα η επιλογή ενός μαύρου, από έναν εμπνευσμένο manager, τον Branch Rickey, να παίξει με τους Brooklyn Dodgers.
Ο έγχρωμος παίχτης είναι ο Jackie Robinson και το νούμερο 42 της φανέλας είναι δικό του. Φοριέται κάθε χρόνο απο τους παίχτες του baseball, στις 15 Απριλίου, για να τιμήσουν την ημέρα που ο JR "έσπασε" την διαχωριστική γραμμή και μπήκε αν κι έγχρωμος στο πρωτάθλημα.
Οι βιογραφικές δουλειές όπως λέει ο A.O.Scott (The Times Critic) έχουν σαν στόχο ή να παρουσιάσουν το πρόσωπο ως ήρωα ή να συνδέσουμε το πρόσωπο με άλλα κοινωνικά γεγονότα και συνθήκες ζωής της εποχής του βίου του παρουσιαζόμενου.
Στην εν λόγω ταινία παρουσιάζοντας δύο μόνο χρόνια από την ζωή του JR σχεδόν έχουμε και τα δύο. Μετρημένοι στα δάχτυλα των χεριών μας οι ηθοποιοί, οι άλλοι κομπάρσοι, δυνατή ομάδα υπό την κατεύθυνση του Brian Helgeland, ανεδειξαν ένα μεγάλο και σοβαρό πρόβλημα, αυτό της φυλετικής διάκρισης, καταπίεσης και προσβολής. Θα έλεγε κανείς λίγο επιφανειακά, αλλά ικανοποιητικά έντονα για να προβληματίσει, ίσως νεώτερες γενιές με χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κοινωνικά θέματα.
Το ότι πρόκειται για αληθινά γεγονότα προκύπτουν ισχυρότερα τα μηνύματα όπως εντονοτερος ο προβληματισμός κι η επιρροή τους.
Πως γίνεται να έχεις πάει να πολεμήσει, πολλές φορές χωρίς επιστροφή, να επιστρέφεις τροπαιοφόρος ή με ακρωτηριασμούς, να πολέμησες σε χαρακώματα μαζί τους και να σου αρνούνται τα στοιχειώδη;
Πότε είσαι ίσος και ίδιος; Στην ζωή ή στο θάνατο; Στην χαρά ή στην λύπη; Στην δουλειά ή στην αμοιβή; Στον αθλητισμό ή στην δουλεία;
Επώδυνα ερωτήματα που ο χρόνος τα μείωσε σε ένταση και πίκρα. Δεν τα εξάλειψε κατά την γνώμη μου.
Δύο χρόνια σκληρής δοκιμασίας για τον JR, την σύζυγό του, αυτούς που ηθελημένα και με επιλογή τον στήριξαν γιατί έτσι πίστευαν ή αυτόν εμπιστεύτηκαν.
Δύσκολα γι αυτούς που η ομάδα και η συνοχή αυτής είναι προτεραιότητα.
Δύσκολα γι αυτούς που χωρίς επιλογή, επειδή χρειαζόταν την δουλειά τους, ανέχτηκαν ή πήραν πίσω τις διαμαρτυρίες τους και τις απορρίψεις τους.
Εύκολα για τους καλοβαλμένους κι εγωκεντρικούς, αδιάφορους για τον άλλον τον διαφορετικό συνάνθρωπο. Στο πρόσωπο του Ben Chapman, του manager των Philadelphia Phillies, βιώσαμε, εν περιλήψει, το μέγεθος των διακρίσεων και περιφρονήσεων, την επικρατούσα άποψη της εποχής και χώρου.
Η ταινία διαπραγματεύεται ένα άλλο εξίσου σημαντικό για μένα θέμα, αυτό το πως μία ιδέα, επιθυμία, επιλογή, όραμα, απόφαση υλοποιείται. Ο Branch Rickey θέλησε να φέρει, για όφελος δικό του και του baseball, μαύρους στην ομάδα.
Ουσιαστικά ήταν ενός ανθρώπου όραμα. Μόνος του επέλεξε και σταδιακά κέρδισε βήμα, υποστηρικτές.
Με μοναδική σταθερότητα, δυναμισμό, αδιαλλαξία επί της επιλογής , έλυσε προβλήματα, αντιμετώπισε δυσκολίες, πρόσθεσε πλεονεκτήματα, ελπίδα.
Ήξερε ότι για να νικήσεις την επικρατούσα άποψη χρειάζεται υπέρβαση κι έτσι χαρακτήρισε τον JR "υπεράνθρωπο". Με αυτό, σαν εργαλείο, προχώρησε. Για την κάθε δυσκολία είχε και την ανάλογη στάση και αντιμετώπιση. Ξεπέρασε με σταθερότητα, συνέπεια, αγάπη για το άθλημα, δίψα για επιτυχία, παγιωμένες αντιλήψεις, στερεότυπα, κατεστημένα, κακίες, έχθρες, εκφοβισμούς, απειλές, αδυναμίες.
Ήταν για ακόμη μία φορά η απάντηση στο "τι σημαίνει ακολουθώ τις επιλογές μου και τις κάνω πράξη".
Δεν είναι δρόμος στρωμένος με λουλούδια, αλλά τα αγκάθια γίνονται λουλούδια αν θέλεις, σχεδιάζεις, επιμένεις. Όπως είπε δε φίλος από το χώρο του management "τίποτα δεν γίνεται χωρίς αυτό".
Αναρωτήθηκα ποιός ήταν πρωταγωνιστής και ποιανού βιογραφία παρακολουθήσαμε.
Δεν υποτιμώ ούτε τον JR ούτε την ηθοποιία του Chadwick Boseman νομίζω όμως ότι ο σκηνοθέτης τα δούλεψε παράλληλα στέλνοντας το μήνυμα ότι τίποτα δεν συμβαίνει από μόνο του.

Σηνοθέτης και σεναριογράφος Brian Helgeland

Branch Rickey          Harrison Ford
Jackie Robinson       Chadwick Boseman
Rachel Robinson.      Nicole Beharie
Ben Chapman           Alan Tudyk
Wendell Smith.        Andre Holland

18 Ιουλίου 2013

Οδηγός αισιοδοξίας (Silver Linings Playbook) - 2012


The silver lining is a metaphor for optimism in the common English-language idiom "Every cloud has a silver lining."
Origin
The origin of the phrase is traced to John Milton's "Comus" (1634) with the lines:
“Was I deceived, or did a sable cloud
Turn forth her silver lining on the night"

Η νέα ταινία του David O.Russell κινείται σε δύο άξονες κατα την γνώμη μου.
Όλοι είμαστε τρελλοί, αλλά πότε κάποιοι χαρακτηρίζονται ως έχοντες παρεμβατική συμπεριφορά;
Όλα ξεπερνιούνται αν είμαστε μαζί,
γι αυτό υπάρχει ελπίδα.
Ο πρωταγωνιστής (Pat) βγαίνει με εγγύηση, μετά απο μήνες εγκλεισμού σε ίδρυμα θεραπείας για  διπολική διαταραχή. Έχει υιοθετήσει τις συστάσεις, οδηγίες και κλισέ, τα μέσα, μαζί με τα φάρμακα για την πλήρη αποκατάσταση του. Η παρεμβατική του συμπεριφορά εκδηλώθηκε όταν βγήκε αλήθεια η φαντασία του, την σύζυγό του να ερωτοτροπεί με μεγαλύτερο συνάδελφό τους από το σχολείο, όπου εργάζονται και οι δυό τους, στο μπάνιο του σπιτιού τους, ενώ παίζει το τραγούδι του γάμου τους. Εννοείται ότι χτύπησε τον συνευρισκόμενο μαζί της, επίσης αδιευκρίνιστο. Το δε άκουσμα του τραγουδιού εξακολουθεί να τον αποσυντονίζει και να τον ωθεί στην υπέρβαση των ορίων.
Από εκεί ξεκινάει η επιστροφή στην λεγόμενη φυσιολογική ζωή, με υποτίθεται φυσιολογικους γονείς, γείτονες, φίλους, συναδέλφους και επίσης υποτίθεται φυσιολογικό αστυνομικό επιτηρητή του. Η επιστροφή έχει ως στόχο την επανένωσή του με την Νίκη, σύζυγό του, αφου πεισθεί ότι ολα είναι υπο έλεγχο.
Θα συναντήσει την Tiffany, μία κοπέλα, επίσης χαρακτηρισμένη ως έχουσα αποκλίνουσα συμπεριφορά, προβληματική για τον οικογενειακό και κοινωνικό της περίγυρο. Αυτή έχει λόγο απτό, αιτία θα λέγαμε, τον πρόωρο θάνατο του συζύγου της. Για λόγους δικούς της, θα βοηθήσει τον Pat στην προσέγγιση με την σύζυγό του, ενώ η τελευταία έχει ζητήσει  περιοριστικούς όρους γι αυτόν.
Η ιστορία θα εξελιχθεί επί της οθόνης.
Ευχάριστη, με την συνταγή μιας παλιάς καλής κωμωδίας.
Μόνο που δεν είναι, εξαιτίας του θέματος και της τραγικότητας του μύθου της και της ίδιας της κοινωνικής μας πραγματικότητας.
Οι αλλαγές στην οικονομική και κοινωνική ζωή έχουν δημιουργήσει χαρακτήρες "αποκλίνοντες" και έτσι ο καθένας απο εμάς τους θεατές, ενώ ετοιμάζεται να γελάσει εις βάρος των πρωταγωνιστών, ανακαλύπτει το "κάπου εκεί ήμουν, ήσουν με παρόμοια αντίδραση, συμπεριφορά."
Η ηθοποία των πρωταγωνιστών, όσο και των υπολοίπων στη διανομή των ρόλων, αφαίρεσε τις αδυναμίες του σεναρίου, του σκηνοθέτη και μας συνεπήρε σε ένα ευχάριστο δίωρο που όμως δεν ήταν ανώδυνο.
Μήνυμα είχε.
Ηθικό συμπέρασμα επίσης.
Προβληματισμό ναί.
Αν κάποιος δεν μπόρεσε να τραβήξει την γκρίζα κουρτίνα του σύννεφου για σένα, ο Russell  έδειξε την ασημένια γραμμή φωτός. Την ελπίδα.
Τώρα πως εξασφαλίζεται το "μαζί"; Που το ξεχάσαμε; Πως βρίσκεται;
Πως ξεπερνιέται το εγώ; 
Μην ξεχνάς για εικονική πραγματικότητα ο λόγος. 
Ακόμη και στο βιβλίο, ο πρωταγωνιστής ήταν χρόνια έγκλειστος με τις ανάλογες συνέπειες.
Η ταινία αρχίζει με έναν άνθρωπο μόνο, με την πλάτη του γυρισμένη σε μένα, σε σένα. Ένας από τους πολλούς ενός ιδρύματος.
Όνειρο κι ελπίδα η επιστροφή στο σπίτι, στο κάθε μέρα, με τους άλλους, την αγάπη, την φροντίδα και την μυρωδιά αγαπημένου Κυριακάτικου  φαγητού να σε τυλίγει. Κάτι σαν το ψητό της Κυριακής, για μας τους Έλληνες, που η ανάμνηση του σε κάνει να δακρύζεις κι ας μην ήταν το αγαπημένο σου. Είναι η μάνα σου που σκύβει να το ξεφουρνίσει για σένα, η φροντίδα, το γνώριμο, το οικείο, η αποδοχή, το "μαζί" που είχες και δεν έχεις.
Θα τελειώσει έτσι όπως θέλει ο Russell κι εσείς. Την μάνα του (σου) της έδωσε ρόλο. Άλλωστε ούτε σπίτια, ούτε σπιτικά, ούτε ταινίες γίνονται χωρίς "κολώνες".
Το καλό "σινεμά" όταν θέλει μπορεί και σε γλυκαίνει.

Σκηνοθέτης:                         David O.Russell
Σενάριο:                              David O.Russell
Βιβλίο στο οποίο βασίσθηκε:  The Silver Linings Playbook του Mathew Quick
Pat Soltano                          Bradley Cooper
Tiffany                                Jennifer Lawrence (Oscar 2013 για το ρόλο της στη ταινία)
Πατέρας Pat                         Robert De Niro
Μητέρα  Pat                         Jacki  Weaver
Φίλος από το ίδρυμα Danny.   Chris  Tucker
Θεραπευτής Dr Cliff Patel      Anupam  Kher

16 Ιουλίου 2013

Hitchcock - 2012

Καλοκαίρι και η επιθυμία για κάτι ελαφρύ επέβαλε την επιλογή του.
Ήταν πέρα του δέοντος ελαφρύ. Όπως ελαφριά και η προσέγγιση του Sacha Gervasi γι αυτόν τον "γίγαντα".
Στοιχειωμένος ο ίδιος και ιδιόμορφη η προσωπικότητα του. Ήταν έτσι ή όχι. Στο χέρι του βιογράφου και του σκηνοθέτη να το παρουσιάσει κι εμείς να αποδεχτούμε. Στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν έπεισε, τουλάχιστον εμένα. Συμφωνώ ότι τον δημιουργό τον κατατρέχει η αρχική του επιτυχία και οι πρώτοι του ήρωες-χαρακτήρες, τον ακολουθούν. Αστήρικτα μπαινοβγαίνει στην ταινία ο δολοφόνος Ed Gein. Εκτιμώ ότι ο Norman Bates, ο πρωταγωνιστής του ομώνυμου βιβλίου,του Robert Bloch, τον ενέπνευσε, αλλά ήταν παρών και σε άλλες σκηνές και αναζητώ τους συσχετισμούς που ήταν άτεχνες κι εκ του πουθενά.
Ολοι θα συμφωνήσουμε, κυρίως οι γυναίκες, ότι οι άνδρες προτιμούν τις ξανθές, ποιός αμφισβητεί την γοητεία τόσο εκρηκτικών σταρ και τα role model που εισήγαγαν. Αλλά ένας σκηνοθέτης του μεγέθους του; Τόσο εμμονή; Πάθος και για την "κλειδαρότρυπα". Μα η δουλειά του είναι να αφήσει εμάς στην "κλειδαρότρυπα". Αυτός, την έφερε στο κάθε μέρα του, στο χώρο εργασίας του.
Ήταν αυτός ο δημιουργός ή η Άλμα, η σύζυγός του;
Στοιχειωμένος από την ανάγκη της επιτυχίας, της δημιουργίας, έρμαιος των παθών του, εξαρτημένος από την σύζυγο.
Η άποψη  του σκηνοθέτη βέβαια κι ό,τι καταλάβαμε από την ταινία του. Το εύρημα μέσα από το γύρισμα μιας ταινίας, Psycho, εν προκειμένω, χιλιοεπιλεγμένο.
Στην πραγματικότητα, αν δεν θέλεις να αδικήσεις κανένα, θα πρέπει να ανατρέξεις σε βιογραφίες και άρθρα εποχής.
Ο Anthony Hopkins ως Hitchcock έκανε ότι μπορούσε όπως και η Helen Mirren ως Alma. Εξαιρετικός ο James D'Αrcy ως Anthony Perkins.
Ρομάντζο ή χιούμορ, σπουδή ή καταγραφή, χάθηκα στο που ήθελε να εστιάσω ο κ Sacha Gervasi. Στον γάμο, στον δημιουργό, στα "χρωστούμενα" μιας προσωπικότητας;
Σε όλη την διάρκεια της ταινίας είχα την αίσθηση ότι συμμετείχα σε μία "καρικατούρα". Έλειπε η βαρύτητα.
Αν η ελαφρότητα ή το "μπορούσε να είναι κι έτσι" ο στόχος, το πέτυχε.
Ακριβά παιχνίδια για εκλεκτούς, μόνο που οι εποχές είναι οικονομικής κρίσης κι ο κινηματογράφος είναι βιομηχανία εκτός από τέχνη.

Σκηνοθέτης: Sacha Gervasi

Σενάριο: John J.MacLaughlin
Βιβλίο στο οποίο βασίστηκε το σενάριο: Alfred Hitchcock and the Making of Psycho by Stephen Rebello.

Ηθοποιοί: 
Anthony Hopkins     Alfred Hitchcock
Helen Mirren          Alma Reville
Scarlett Johansson  Janet Leigh

James D'Arcy          Anthony Perkins