Ένας επιμελητής, o Christian, ενός σύγχρονου μουσείου θα βρεθεί αντιμέτωπος με μία σειρά ανατροπών κυρίως αντιμέτωπος με μία ισχυρή υπαρξιακή κρίση με αφορμή την κλοπή προσωπικών του αντικειμένων, κινητό, πορτοφόλι, μανικετόκουμπα, ενώ ετοιμάζεται για την εγκατάσταση και έκθεση ενός νέου έργου, “Το Τετράγωνο”.
Εντός του Τετραγώνου σύμφωνα με τον δημιουργό όλοι έχουμε ίσα δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις. Όπως θα έπρεπε να είναι η κοινωνία μας. Μόνο που το τετράγωνο είναι τέχνη και εκεί όλα δύναται να συμβούν. Έξω από αυτό; Εκεί αρχίζει η ταινία του Ruben Östlund.
Για την εγκατάσταση του έργου, χάραξη, θα απομακρυνθεί ένα άγαλμα ογκώδες εμβληματικό, που κάποτε ήταν το ίδιο άξιο επίσκεψης και θαυμασμού, πριν από την ανακαίνιση του μουσείου. Κυριολεκτικά αποκεφαλίζεται καθώς απομακρύνεται από τον εικαστικό κόσμο οδεύοντας προς μία αποθήκη. Μία σκηνή συμβολική ίσως αδικημένη από τους θεατές αλλά τελείως εύλογη για κάποιον που ήθελε να θίξει τον ρόλο της τέχνης σήμερα.
Βέβαια τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο, Ruben Östlund, τον απασχολούν και άλλα θέματα, όπως η πολιτική και κοινωνική ορθότητα της δυτικής κοινωνίας μας, εστιάζοντας σε αυτήν που ξέρει καλά, την βόρεια Ευρώπη.
Μεγάλη σε διάρκεια, 151 λεπτά, αλλά όχι κουραστική.
Προσεγμένη και δεικτική.
Δεν γέλασα παρ’ όλο τον χαρακτηρισμό της.
Σκηνές παράλογες και ίσως ακραίες έδωσαν, εκτιμώ, την κατηγοριοποίηση της ως κωμωδία, όπως η εμφάνιση ενός γορίλα ως κατοικίδιο, η διένεξη για το προφυλακτικό, η επικοινωνία με μία ζητιάνα κα.
Σε ένα κόσμο που σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού ξεριζώνεται ή πρόκειται να ξεριζωθεί, επιτακτικά προκύπτει το ερωτηματικό ποιος ο ρόλος της τέχνης, και πως εμείς, θεωρητικά ως ανήσυχοι και έχοντας ευήκοα ώτα, ανταποκρινόμαστε όταν τα προβλήματα εκείνα, που αυτή, η τέχνη, διαπραγματεύεται είναι με σάρκα και οστά μπροστά μας.
Όταν ξεπηδούν από τον καμβά, το video art, ή την συνέντευξη ενός ευαισθητοποιημένου καλλιτέχνη. Ευκατάστατοι φίλοι του μουσείου, φιλότεχνοι, απροετοίμαστοι για το τι της χορηγίας τους, αναστατώνονται από την αγριότητα της πραγματικότητας, όχι την εικονική, αυτή που χρηματοδοτούν ή θαυμάζουν. Βεβαίως αναστατώνεσαι όταν στο κάθε μέρα σου προκύπτουν επιλογές, που θα πρέπει να κάνεις και ενδεχομένως θα ακυρώσουν αυτά που υποτίθεται είχες απαντήσει, όπως διαφορετικότητα, πολυπολιτισμικότητα, πρόσφυγες, ανισότητα, διαφορά τάξεων. Ποιο από τα προβλήματα ενός επαίτη λύνει η ελεημοσύνη;
Ο σκηνοθέτης επιχειρεί και αγγίζει με τον δικό του τρόπο, θα έλεγα ευχάριστο, θέματα του σύγχρονου πολιτισμού μας.
Τα προσεγγίζει, βλέπουμε την έκρηξη τους και τα αφήνει να εξελιχθούν εν αγνοία μας. Θα έλεγες δεν ξέρει την απάντηση. Ίσως.
Το σίγουρο είναι ότι κι εμείς δεν τη γνωρίζουμε.
Συμβαίνουν γεγονότα στην οθόνη χωρίς την συμμετοχή μας στο μέλλον τους. Είναι η εποχή ή σύμπτωμα μιας κοινωνίας της βόρειας Ευρώπης στην ταινία;
Εξαιρετική η ερμηνεία των Claes Βang, Elisabeth Moss, Dominic West, Terry Notary. Αφοπλιστική η φωτογραφία του Fredrik Wenzel που δίνει την καθαρότητα και στιλπνότητα, σε όλη την ταινία, αυτή του χειρουργείου. Μήνυμα περί της ορθότητας μιας κοινωνίας; Τάξη, καθαριότητα, οργάνωση.
Απαλλαγμένα τα κάδρα από το περιττό, φωτεινά, αψεγάδιαστα ακόμη και στα κτίρια των παρυφών της πόλης.
Ξαφνιάζεται ο θεατής στην εξέλιξη της ταινίας και έτσι δεν είναι ασήκωτη η διάρκεια της, αλλά ούτε ανυπόφορο το στενάχωρο του θέματος.
Σαρκάζει χωρίς να είναι κυνική. Προβληματίζει χωρίς να ενοχοποιεί, τουλάχιστον όσο θα έπρεπε.
Σκηνοθέτης: Ruben Östlund
Σενάριο: Ruben Östlund
Φωτογραφία: Fredrik Wenzel
Editing: Ruben Östlund,Jacob Secher,Schulsinger
Ηθοποιοί
Claes Bang: Christian
Elisabeth Moss: Anne
Dominic West: Julian
Terry Notary: Oleg Rogozjin
Christopher Læssø: Michael
Elijandro Edouard: το αγόρι με το γράμμα
