House of Cards (TV series Season 1) 2013

designLAB Architects

Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την σειρά δεκατριών επεισοδίων του House of Cards, της διαδικτυακής τηλεόρασης Netflix. Βασισμένη στην ομώνυμη σειρά του 1990 από το BBC, αλλά προσαρμοσμένη στο σύστημα διακυβέρνησης των ΗΠΑ.
Εντυπωσιάσθηκα από την ποιότητα, αλλά βεβαίως δεν ήμουν η μόνη, γιατί φαίνεται ότι θα σαρώσει τα βραβεία.
Πρόκειται για ένα πολιτικό θρίλερ. Ο χαρακτηρισμός σε προετοιμάζει αλλά ταυτόχρονα σε αποστασιοποιεί, εσένα, εμένα, τον θεατή, μην και πιστέψεις ότι είναι αλήθεια.
Ένας φιλόδοξος και αδίστακτος πολιτικός θα φθάσει στα άκρα της διαπλοκής, της διαφθοράς, της εγκληματικότητας προκειμένου να ανέλθει.
Μαζί του η έξυπνη, όμορφη, εξίσου φιλόδοξη, διαπλεκόμενη σύζυγος. Σ'αυτό το ζευγάρι δίπλα υπάρχει το απαραίτητο τρίγωνο, αθώο από μια πλευρά, διαπλεκόμενο από την άλλη.
'Αθώοι' εκ πρώτης όψεως με τον ανάλογο εκλεπτυσμό, με τις υπεράνω υποψίας δημόσιες σχέσεις στην λεγόμενη ‘καλή κοινωνία’, με χειραγώγηση των ΜΜΕ, εκβιάζοντας συνεργάτες, υποτελείς και υφιστάμενους, θα πετύχουν να είναι ‘πρώτο θέμα’ και μάλιστα αποδεκτοί κι εκτιμώμενοι.
Ήταν καινοτόμο από την πλευρά του Netflix, όπως είπε και ο υπεύθυνος προγράμματος, Ελληνικής καταγωγής Ted Sarantos, ότι διέθεσαν όλα τα επεισόδια από την αρχή. Δεν χρειάσθηκε να περιμένουν οι θεατές για τη επόμενη εβδομάδα προκειμένου να παρακολουθήσουν την συνέχεια.

Ήταν πολύ τολμηρό, γιατί τουλάχιστον στην δική μας χώρα δεν βλέπεις εύκολα την άνοδο κάποιου πολιτικού, δεν μπαίνει έτσι μέσα στο σαλόνι του καθενός η διαπλοκή των ΜΜΕ και των πολιτικών. Καθοριστικός παράγοντας δολιότητας και εργαλείο διαπλοκής οι δημοσιογράφοι και μάλιστα οι γυναίκες. Δεν κατονομάζεται τόσο απροκάλυπτα η δύναμη του σεξ, η εκπόρνευση, η απαξίωση του οράματος, το στυγνό συμφέρον, η άνευ όρων φιλοδοξία, η σκευωρία στον πολιτικό χώρο. Χάριν της εξαιρετικής ηθοποιίας και σκηνοθεσίας αποδίδονται πειστικά και ως αυτονόητα, καθίστανται μην αμφισβητήσιμα.
Αδυνατείς να πιστέψεις ότι όταν εσύ μαλώνεις και δεν μιλάς για χρόνια με τον φίλο για τα κόμματα, όταν στην Ελλάδα ακόμη και σήμερα τα καφενεία στο χωριό, στην ίδια πλατεία, είναι χρωματισμένα, δηλαδή επιλέγονται από τους ψηφοφόρους όχι απλά του ενός κόμματος αλλά από τον ίδιο και συγκεκριμένο βουλευτή του κόμματος, αυτοί εκεί στα κέντρα λήψης αποφάσεων λειτουργούν με βάση τα προσωπικά τους συμφέροντά, τη στιγμή που ο δικός σου ρόλος έληξε μετά την κάλπη. Το αν μείνεις άνεργος, αν δεν σου αρέσει ο προϋπολογισμός για την παιδεία, οι αλλαγές στην Υγεία, αν απεργείς, αν μειώνεται ο μισθός σου, αν κλείνουν τα σχολεία για εβδομάδες, αν καταργούνται εργοτάξια, ναυπηγεία, αν χιλιάδες οδηγούνται στην ανεργία, παραμένεις ένα κουνουπάκι που σύντομα θα εξοντωθείς, αν έτσι θέλουν και οι συσχετισμοί επιβάλλουν…
Σκληρό το μήνυμα, απαισιόδοξο, ανέλπιδο, απεχθές.
Το χρήμα, το ‘εγώ’ και το σεξ. Το τρίπτυχο της εξουσίας. Εύχεσαι με όλη την δύναμη της ψυχής σου να είναι ψέμα, να μην αφορά στην χώρα σου.
Εύχεσαι να είναι προμελετημένο ώστε να δημιουργεί αδιάφορους και μη συμμετοχικούς πολίτες. Κάποιοι λες το επινόησαν για να σε κρατήσουν κάποιες ώρες ως θεατή σε ένταση, να σε ευχαριστήσουν και αν πετύχουν την αποστασιοποίηση σου από την πολιτική ζωή έχει καλώς.
Όμως, είναι έτσι; Ο σεναριογράφος συνδύασε και έπλεξε γνωστά στον πολιτικό χώρο συμβάντα, κομμάτια, σκάνδαλα, ανατρεπτικά νομοσχέδια, περικοπές προϋπολογισμών και καταργήσεις κωδικών προϋπολογισμών σε ένα σενάριο. Τα έπλεξε όλα και τα έδεσε με την ανάλογη ίντριγκα, το χρησιμοποιούμενο για άλλα συμφέροντα σεξ. Το κυριότερο, έδειξε αυτό που ο λαός λέει ‘κακά τα ψέμματα, τα μεγάλα συμφέροντα πάντα θα κυβερνούν’.
'Ευτυχισμένα', δήθεν, πρόσωπα, ζευγάρια, φιλοφρονήσεις, αγαθοεργίες, ωραίοι χώροι, φιλανθρωπικές εκδηλώσεις, ισορροπίες συζυγικές, φιλικές, ενδοκομματικές, αθώα βλέμματα, χαμόγελα, εναγκαλισμοί και ευχές η βιτρίνα, που από πίσω της υφίσταται η άλλη πραγματικότητα, του μαχαιρώματος, της δολοπλοκίας, της απιστίας, της προδοσίας, της αποκαθήλωσης του άλλου, του ‘αδειάσματος’. Εξόντωση του άλλου, αυτού που ‘εμπόδιο στα σχέδια μου’ αποτελεί, μέχρι τελικής πτώσεως, δυστυχώς ακόμη και φόνου. Η σκληρότητα του ξεπερνά τη πραγματικότητα.
Δεν υπάρχουν καλοί για να ταυτισθεί ο θεατής μαζί τους. Εξαίρεση και μάλιστα υπερτονισμένη μια και οι δύο 'ανθρώπινοι' χαρακτήρες ανήκουν στον καλλιτεχνικό χώρο.
Άνθρωποι πειθαρχημένοι και του καθήκοντος οι οδηγοί φύλακες.
Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν διακρίσεις φύλου και χρώματος στην εκφορά του κακού. Οι αποφάσεις παίρνονται χωρίς συναίσθημα, αποφάσεις χωρίς τον άνθρωπο, ‘υποτίθεται’ για τον άνθρωπο.
Αναρωτήθηκα πως αισθάνονται οι πολιτικοί, δημοσιογράφοι και οι υπηρετούντες αυτούς αφού παρακολούθησαν τα επεισόδια.
Είπαν ‘αίσχος', ‘ασύστολα ψέμματα’, ‘αδικία’, ‘ευτυχώς δεν είμαστε έτσι’;
Αφού γύρισαν και φίλησαν την σύζυγο, διαβεβαιώνοντας την για την αγάπη, πήγαν στο διπλανό δωμάτιο να τηλεφωνήσουν την ερωμένη δημοσιογράφο για να κανονίσουν την επόμενη είδηση, ικανοποιημένοι που αυτοί δεν ανήκουν στην απεχθέστατη ομάδα που μόλις παρακολούθησαν στην οθόνη.
Ευτυχώς ζούμε σε ελεύθερες χώρες κι έτσι είμαστε ελεύθεροι να το παρακολουθήσουμε κι ο καθένας να πάρει την θέση και να έχει την άποψη που θέλει.
Είναι τόσο δυνατό το περιεχόμενο για συζήτηση και σκέψη που δεν σου επιτρέπει να ασχοληθείς με θέματα, όπως αν έκανε κοιλιά, αν ήταν αργό, αν έδεσαν τα πλάνα, αν ήταν καλή η ηθοποιία. Αν και για την ηθοποιία πιστεύω ότι ήταν πολύ καλή από όλους και μαζί με σενάριο και σκηνοθεσία το έκανε σχεδόν αληθινό. Ελάχιστα τα σημεία όπου δεν είχες την αίσθηση του αληθινού και ότι είναι εικονική πραγματικότητα.
Για μας τους εκτός Αμερικής, το άλλο εκλογικό και κυβερνητικό σύστημα, οι διαδικασίες, τα πρωτόκολλα, βοηθούν ίσως στο να πεις ότι δεν σε αφορά, συμβαίνει αλλού. Συμβαίνει;
Το μόνο μειονέκτημα, χρειάζονται αρκετές ώρες για να το παρακολουθήσεις γιατί δεν θέλεις να το αφήσεις (13 επεισόδια), να το δεις σε δόσεις. Όμως σε αποζημιώνει.


Βασίσθηκε στο House of Cards του Michael Dobbs και House of Cards του Andrew Davies (1990, BBC)

Δημιουργός                      Beau Willimon
Σκηνοθεσία                      David Fincher

Κινηματογραφία               Eigil Bryld 

Μουσική Jeff Beal
Διανομή ρόλων                 Laray Mayfield 

Ηθοποιοί
Kevin Spacey 

Robin Wright
Kate Mara
Corey Stoll
Michael Kelly
Sakina Jaffrey
Kristen Connolly
Constance Zimmer 

Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι (God loves caviar) - 2012

«Πρόκειται για την ιστορία του Ιωάννη Βαρβάκη, ενός πειρατή που γίνεται ζάμπλουτος έμπορος χαβιαριού και δεν σταματά να αγωνίζεται ενάντια σε κάθε εμπόδιο για την απόκτηση χρήματος, εξουσίας και πολιτικής επιρροής, για να χαρίσει στο τέλος όλα του τα υπάρχοντα στο όνομα της αγάπης. Η επική αυτή ιστορία βασίζεται στην πραγματική ζωή του Ιωάννη Βαρβάκη και ξεκινά από τα Ψαρά του Αιγαίου Πελάγους, φτάνει στην αυλή της Μεγάλης Αικατερίνης στη Ρωσία, απλώνεται στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας για να καταλήξει στη διχασμένη από εμφύλιες διαμάχες Ελλάδα, κατά την Επανάσταση του 1821».

Η ταινία του Γιάννη Σμαραγδή με απασχόλησε για πολλούς λόγους, όχι απαραίτητα τέχνης.

Θα προλάβω τους δύσκολους και θα πω «ναι, υστερεί ως ταινία εποχής, μοιάζει με πτυχιακή εργασιά, από άποψη σκηνικών, το παλάτι της Αικατερινής, ηχητικής, δεν ήταν ευκρινή τα λόγια σε όλα τα σημεία, ευρηματικότητας, η εμφάνιση του ψαρά, μοντάζ, ο τρόπος που περνάει από το ένα πλάνο στο άλλο.»

Όμως είναι μία καλή ταινία. Τα 99 λεπτά τα παρακολουθείς αδιάσπαστα και με προσήλωση. Όταν τελειώνει, εγώ τουλάχιστον ήμουν θυμωμένη, υπερήφανη, απορημένη, διεκδικητική, αποφασισμένη να υπερασπισθώ τα κεκτημένα, να μιλήσω ελεύθερα. Μου έδωσε την αφορμή να σηκωθώ και να υπάρξω.

Φθάνει η ηττοπάθεια σε προσωπικό και εθνικό επίπεδο.

Είπα, μπορώ. Η δύναμη του θέματος της προσωπικότητας του Βαρβάκη ήταν μεταδοτική.

Ο Γιάννης Σμαραγδής σε μία συνέντευξή του είπε: «η τέχνη θυμίζει στον άνθρωπο την μέσα φύση του, του θυμίζει ότι είμαστε όλοι ένα κομμάτι του Θείου Φωτός. Βοηθάει στο να επανεύρει την αισιοδοξία και πίστη για τα καλύτερα. Να κοιτάξει επάνω. Το ‘Άνω σχώμεν τας καρδίας’»

Με αυτό το κριτήριο το έκανε.

Ο άνθρωπος και ηθοποιός Βαρβάκης, ο σκηνοθέτης, η ζωή αυτού του ‘πειρατή’ μου θύμισε αυτό που είχα ξεχάσει, την ψυχή μου.

Η αφήγηση της «διαδρομής της ψυχής αυτού του ανθρώπου», η «μετακίνηση από την ιδιοτέλεια στην ανιδιοτέλεια, από την φθαρτότητα στην αφθαρσία» με συνεπήρε.

Η παρακολούθηση αυτής της πορείας ήταν θωπευτικό της ψυχής μου.

Ο ιδιοτελής πειρατής μετατρέπεται σε ευεργέτη Άγιο.

Ένας ελεύθερος άνθρωπος, με ελαττώματα, με αγάπη για τον πλούτο, αλλά και την πατρίδα. Ένας αδικημένος ευεργέτης. Ένας ακόμη προδομένος.

Η ζωή αυτού του άνδρα είναι το θέμα της ταινίας. Βιογραφική και γι αυτό συγκινητική, ίσως μεροληπτική. Όμως διδακτική.

Ο Γιάννης Σμαραγδής αναδεικνύει πολλά, της προσωπικότητας αλλά και των συνθηκών, των δήθεν συμμαχιών, της ελληνικής διχόνοιας, της μικροπολιτικής, της εθνικής μας μικροπρέπειας και υποτακτικότητας, της οσφυοκαμψίας μας.

Η ερμηνεία του Sebastian Koch ως Ιωάννης Βαρβάκης εξαιρετική. Περίμενα καλύτερη την Catherine Deneuve. Έμοιαζε να λέει «τόσα με πληρώσατε, τόσα θα πάρετε». Ξεχώρισε επίσης ο Evgenly Stychkin ως Ιβάν.

Δεν θα έλεγα το ίδιο για την μάνα και κόρη του Ιωάννη Βαρβάκη.

Όμως την ταινία με τα μείον της θα την δω για το αποτέλεσμα και την επιρροή που μου ασκεί.

Μου θυμίζει ότι έχω πατρίδα, σε μια εποχή που κοντεύω να ξεχασθώ ως άπατρις.

Η πατρίς είναι εγκληματική απέναντι στα τέκνα της.

Τον βράβευσε και τον απομόνωσε σε λοιμοκαθαρτήριο, υπακούοντας σε προτροπές Άγγλων υπό την απειλή καθυστέρησης δανείου.

Τρία εκατομμύρια χρυσά ρούβλια της χάρισε ο Ιωάννης Βαρβάκης αλλά δεν ήταν αρκετά. Ήταν απειλή.

Μήπως αυτοί που έμειναν και προστάτευσαν την χώρα από τις απειλές, δεν αποδείχτηκαν μεγαλύτερες καταστροφές;

Η ταινία νύξεις κάνει για προβληματισμό. Τον άνθρωπο τιμά.

Την μνήμη του, τις ψυχές σαν τα βαρβάκια, γενναία και ελεύθερα.

Λεοντής ήταν το επίθετό του τού Βαρβάκη. Το επίθετο έλαβε εξαιτίας της ομοιότητας με τα συγκεκριμένα πτηνά.

Δεν θα ήθελα να ξεχάσω την μουσική. Την πρόσεξα και αναζήτησα τον δημιουργό της, είναι ο Μίνως Μάτσας, εγγονός του ιδρυτή της γνωστής εταιρείας παραγωγής μουσικής. Διακριτική, ευχάριστη, ακολουθεί και προηγείται όπου χρειάζεται. Θα έλεγα Ελληνική, αλλά φοβάμαι το σχόλιο «το επίθετο περιττό».

Με αφορμή την ταινία, θα ήθελα να καταθέσω το ερώτημα για το μέλλον, των εγγονών μου ίσως. Γιατί ποτέ στα χρόνια της εκπαίδευσης μας δεν μας μίλησαν γι αυτόν τον άνθρωπο; Γιατί δεν έδωσαν μία εργασία; τι φοβόταν;

Ακόμη και τα χρόνια που ακολούθησαν με την εκπαίδευση των παιδιων μου και των λοιπών της οικογένειας παρ’ όλο που είχαμε απομακρυνθεί απο επώδυνες εποχές, πάλι δεν άκουσα γι αυτόν. Προκύπτει εύλογα το ερώτημα από μέρους των αναγνωστών: «μα δεν συζητάμε για Εθνικούς Ευεργέτες. Το θέμα μας είναι η ταινία του Γιάννη Σμαραγδή. Είναι καλή; Την απάντηση την έδωσα ήδη και οι μετέπειτα προβληματισμοί, τα σχόλια μου.

Ευτύχησα να την δω. Θέλω να την δουν και άλλοι.

Σκηνοθεσία                             Γιάννης Σμαραγδής
Σενάριο                                  Γιάννης Σμαραγδης, Παναγιώτης Πασχίδης
                                            Jackie Pavlenko, Vladimir Valutsky
Διεύθυνση Φωτογραφίας           Άρις Σταύρου
Μουσική                                 Μίνως Μάτσας
Σκηνικά                                  Νίκος Πετρόπουλος
Κουστούμια                             Lala Huete

Ηθοποιοί
Ιωάννης Βαρβάκης                    Sebastian Koch
Αικατερινή Μεγάλη                   Catherine Deneuve
Ιβάν                                       Evgenly Stychkin
Ψαράς του Θεού                      Λάκης Λαζόπουλος
Έλενα                                    Olga Sutulova
Κίμων                                     Άκης Σακελλαρίου
Ποτέμκιν                                 Χριστόφορος Παπακαλιάτης
Λεφεντάριος                           Juan-Diego Botto
ΜcCormick                              John Cleese
Κολοκοτρώνης                         Γιώργος Κολοβός

Παρενέργειες (Side Effects) - 2013

Η νέα και τελευταία ταινία του Steven Soderbergh θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένα παράδειγμα ότι μπορείς να κάνεις τέχνη, να κρατήσεις ακούνητο τον θεατή στην θέση του, να είσαι στο Χόλυγουντ και να προβληματίσεις για τα τα πιο επίκαιρα και καυτά θέματα αυτά που συνήθως δεν τα αγγίζουν οι δημιουργοί εξαιτίας του φόβου μην και χαρακτηρισθούν στρατευμένοι.

Κι όμως τρία καυτά θέματα του κοινωνικού οικονομικού ρεπορτάζ, όχι απλά θίγονται, αλλά αποτελούν τον κορμό του μύθου της ταινίας.

Inside trading, χρήση αντικαταθλιπτικών κατά κόρον σε ευημερούσα οικονομικά κοινωνία, ο ρόλος των φαρμακευτικών εταιρειών και η σύνδεση τους με το χρηματιστήριο.

Είναι ο σκελετός, τα στιμόνια, πάνω στα οποία υφάνθηκε η ιστορία. Νεαρό πετυχημένο ζευγάρι διάγει πολυτελή βίο μέχρι που για λόγους διαρροής εσωτερικών οικονομικών πληροφοριών στον επαγγελματικό χώρο του άνδρα, καταρρέει ο μύθος της ευημερίας τους και φυλακίζεται ο σύζυγος. Η νεαρή σύζυγος έχοντας ανάγκη αντικαταθλιπτικών και ψυχιατρικής στήριξης λόγω απώλειας της ευημερίας, όπως και του συζύγου, θα αναζητήσει όπως και στο παρελθόν ψυχίατρο. Άνδρα αυτή την φορά. Αφορμή, αυτοκτονική απόπειρα, εκ μέρους της.

Ο ψυχίατρος ζει κι αυτός μία ζωή που επεδίωξε και επιδιώκει να είναι η καλύτερη. Ακριβό σπίτι, ακριβό ιατρείο, γειτονιά με όνομα, ιδιωτικό σχολείο για τον θετό τους γυιό. Για να μπορέσει όχι να επιβιώσει αλλά για να αποκτήσει αυτήν την καλή ζωή εργάζεται πολλές ώρες και συνδιαλέγεται με φαρμακευτική εταιρεία, προκειμένου να σταθεί στο ύψος της ποιότητας ζωής που αυτός και η σύζυγος επέλεξαν...

Πόσοι από εμάς δεν ακούσαμε την προτροπή πάρε κανένα χάπι για να είσαι καλύτερα. Πόσοι από εμας δεν αναρωτηθήκαμε «το γιατί όχι». Πόσοι από εμάς δεν ενδώσαμε, πόσοι δεν μπήκαμε στην διαδικασία να ψάξουμε και να βρούμε. Πόσοι απο εμάς δεν ζηλέψαμε την ζωή των άλλων. Δεν κάναμε σύγκριση με το τι καταφέραμε εμείς, πόσο «λίγοι» αισθανθήκαμε στο «πολύ» των άλλων. Πόσες φορές δεν αμελήσαμε να συμπληρώσουμε ότι εύκολος πλούτος δεν υπάρχει.

Πόσοι δεν εντάχθηκαν στο παιχνίδι του εύκολου κέρδους με ολέθριες συνέπειες για όλους. Ήδη η χώρα μας βρίσκεται σε δεινή θέση εξαιτίας του άκρατου καταναλωτισμού και του εύκολου αλλά όχι ένομου κέρδους.

Αποτέλεσμα άνθρωποι με ανικανοποίητες ανάγκες, χαμένοι στην αναζήτηση του πλούτου, κενοί μέσα τους κι αδηφάγοι με τους άλλους, με την ανάγκη ενός θαυματουργού χαπιού που θα μας κάνει να ξεχάσουμε.

Ξεχνάμε; Που πάμε;

Στην ταινία, ένας φόνος θα μετατρέψει την ταινία από υπαρξιακό και κοινωνικό δράμα σε ένα καταπληκτικό θρίλερ με τρία πρόσωπα. Ένα μεστό έργο, χωρίς πολυλογίες και επαναλήψεις με γρήγορα άλλά εύστοχα πλάνα, διακριτική μουσική, τόσο όσο χρειάζεται από έναν Τhomas Newman που ξέρει τι να τονίσει και τι να αφήσει. Εξαιρετική φωτογραφία, που ξέρει τι κάνει, γκρί που να πνίγει, φωτεινά διαυγή στα κοσμοπολίτικα. Λεπτομέρεια που απαιτεί ένα καλό θρίλερ. Το κυριώτερο, εξαιρετική ερμηνεία από τους Rooney Mara ως Emily Taylor και Jude Law ως Dr Jonathan Banks.

Το τρίτο πρόσωπο από τους πρωταγωνιστές, η Catherine Zeta Jones, ως Dr Victoria Siebert, θα σημείωνα ότι είναι ένα μικρό ψεγάδι στην ταινία. Ήθελε να είναι σκληρή, πετυχημένη, φιλόδοξη αλλά το μόνο που πέτυχε ήταν να είναι πολύ στυλιαρισμένη, έως άκαμπτη.

Θα ήθελα να μην είναι η τελευταία ταινία του Steven Soderbergh Αλλά αν είναι, ένας ακόμη λόγος για να την απολαύσετε.

Σκηνοθέτης                                   Steven Soderbergh
Σενάριο                                        Scott Z. Burns
Κινηματογραφία                            Steven Soderbergh και Peter Andrews
Μουσική                                       Thomas Newman
Διανομή ρόλων                              Carmen Cuba

Ηθοποιοί:
Emily Taylor                                  Rooney Mara,
Martin Taylor                                 Channing Tatum,
Dr Jonathan Banks                          Jude Law
Dr Victoria Siebert                          Catherine Zeta Jones