18 Ιουνίου 2014

Κλέφτρα βιβλίων (The Book Thief) 2013

Η ταινία βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Markus Zusak αφηγείται την ζωή της Liesel, ενός εξαιρετικά θαρραλέου νεαρού κοριτσιού που έρχεται στην Γερμανία, λίγο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, να ζήσει με την οικογένεια που την υιοθέτησε. Θα μάθει να διαβάζει με την βοήθεια του θετού της πατέρα Hans και του Max, ενός Εβραίου πρόσφυγα, που η θετή οικογένειά της κρύβει κάτω από την σκάλα.
Για την Liesel και τον Max η δύναμη των λέξεων και η φαντασία γίνονται η μόνη διέξοδος από τα τρομερά γεγονότα που συμβαίνουν γύρω τους. Η ζωή, ένα πετραδάκι κάτω από την μπότα της βίας.
Μπορεί κάποιος να εξοικειωθεί με τον θάνατο; Πως εξακολουθεί να υπάρχει; Ποια αγάπη σε κρατάει στην μνήμη;
Στην ταινία σε υποδέχεται ως αφηγητής, ο θάνατος. Καμία σχέση όμως με ταινία τρόμου.
Γραφικότητα στο τοπίο, αθωότητα στο βλέμμα της μικρής πρωταγωνίστριας.
Η πορεία της ύπαρξής της ξεκινά με το θάνατο του αδελφού της.
Θα πορευτεί δύσκολα στην ζωή. Ο θάνατος θα της πάρει έναν-έναν όλους τους αγαπημένους της.
Θα υπάρχουν αυτή και αυτοί μέσα από τις λέξεις, είτε όταν τις διαβάζει, είτε όταν τις γράφει.
Θα παρακολουθήσουμε τη πορεία της μέσα από τον αναλφαβητισμό της μέχρι τη στιγμή που και η ίδια γίνεται συγγραφέας.
Η πορεία αυτή δεν είναι εύκολη. Ξεκινάει στην Γερμανία το 1938.
Ένα παιδί. Με ορθάνοιχτα μάτια θα ζήσει την εκκόλαψη του φιδιού, την νύχτα των κρυστάλλων, το κάψιμο των βιβλίων από τους Ναζί. Θα ζήσει δίπλα σε θετούς γονιούς. Σε μια γειτονιά φτωχών ανθρώπων. Θα βιώσει την βία, την σημασία του να είσαι άνθρωπος αλλά και την δυσκολία. Τη φιλία. Την οδύνη του πολέμου. Το παράλογο της ναζιστικής άνθισης και επικράτησης.
Ένα παιδί που το ερωτηματικό παραμένει στα μάτια του, στην ψυχή του. Θα βιώσει την δίωξη του ανθρώπου από άνθρωπο. Γνωρίζει τον φόβο του ανθρωποκυνηγητού, την ανελευθερία, τον πόλεμο. Την βαρβαρότητα, τα εγκλήματα πολέμου.
Ζει και ζούμε μαζί της τη μετάλλαξη μιας κοινωνίας από φτωχή και φιλήσυχη σε μια κοινωνία μαινόμενη, που σταδιακά υποτάσσεται στο ναζισμό. Μια κοινωνία ανήμπορη να αντιδράσει.
Σπαράγματα εδώ κι εκεί. Πονάει αλλά δεν αντιστέκεται, μέχρι που έρχεται ο πόλεμος του Χίτλερ. Βιώνει την λαίλαπα του πολέμου που η ίδια η Γερμανική κοινωνία προκάλεσε, ή που δεν τον απέτρεψε. Πεινάει, κρύβεται, θυσιάζει τα παιδιά της, γκρεμίζεται ο κόσμος της. Αδυνατεί να παλέψει, να αντισταθεί. Θρηνεί.
Η Liesel υπάρχει και αναπτύσσεται εντός αυτής της κοινωνίας.
Ένα παιδί.
Το υπέροχο αυτό βιβλίο του Markus Zusak, «Τhe Book Τhief», έγινε ταινία.
Όπως όλα τα βιβλία που γνώρισαν επιτυχία, δύσκολα γίνονται ταινία. Δυσκολεύεται ο λόγος να χωρέσει σε ένα δίωρο εικονικό.
Έχει ο αναγνώστης προσδοκίες, ο δε θεατής ελλείψεις.
Κυρίως πρόβλημα προκύπτει όταν τυχαίνει να είσαι ο ίδιος και αναγνώστης και θεατής.
Βρίσκεις ελαττώματα.
Η ταινία είναι αργή, πολύ αργή μάλιστα σε συγκεκριμένες στιγμές. Όμως τρυφερή. Σκηνικά, κουστούμια, ήχος, μουσική, αψεγάδιαστα. Οι ερμηνείες των Geoffrey Rush και Emily Watson, αξιοθαύμαστες. Τα παιδιά εξαιρετικά, ιδιαίτερα ο Rudy. Η Liesel… θα ήθελα κατά στιγμές να είχε την φρεσκάδα του Rudy, όμως δεν τα κατάφερε. Είχε εκφραστικά μάτια αλλά συμπεριφερόταν λίγο σαν μικρομέγαλη, θα έλεγα. Ίσως ήταν επιλογή του σκηνοθέτη να δείξει ότι δεν πρόλαβε να είναι παιδί. Πως θα μπορούσε άλλωστε;
Όμως, κατορθώνει η πολύ καλή κινηματογραφία της ταινίας, μαζί με τα άλλα πλεονεκτήματά της που ανέφερα, να κρατήσουν το ενδιαφέρον του θεατή αμείωτο
μέχρι τέλους. Παραμένει στα μείον της ταινίας το γεγονός ότι δεν μπορείς με ακρίβεια να εστιάσεις στο θέμα της. Νομίζεις ότι διαρκώς μετατοπίζεται το κέντρο βάρους της.
Θέλει να φθάσεις μέχρι το τέλος για να αποφασίσεις ότι η ζωή είναι καθαρά θέμα τύχης, το αν θα ζήσεις δηλαδή ή όχι. Η γεωγραφία και η ιστορία είναι οι ίδιες για όλους μας. Στον δεδομένο χρόνο, εσύ, εγώ, θα παραμείνουμε ή όχι εν ζωή από μια σειρά συμπτώσεων. Οι ανατροπές κυρίως είναι που καθορίζουν την ζωή.
Το μόνο που έχει σημασία είναι να παραμείνεις άνθρωπος, να διατηρήσεις την αξιοπρέπεια σου και να ζήσεις. Να αγαπήσεις άνθρωπο είτε βιβλίο. Την ζωή την ίδια.
Να κρατήσεις μέσα σου τις στιγμές της ομορφιάς.
Να τις μοιράσεις και να τις μοιραστείς αν και όπου μπορείς.
Η αγάπη της Liesel για τα βιβλία την βοήθησε να ξεπεράσει δυσκολίες, να ζήσει η ίδια, να ζήσουν και οι άλλοι. Το ότι έζησε ήταν επίσης θέμα συμπτώσεων.
Η εισαγωγή της ταινίας, με την αφήγηση, σε προετοιμάζει να εστιάσεις σ' αυτό το σημείο. Όμως η δύνη της εποχής του βιβλίου, της ταινίας, μια εποχή που η ζωή ηττήθηκε από τον θάνατο άνισα, παράλογα, σε παρασύρει στα γεγονότα και τις αιτίες που την έσβησαν. Χάνεις το θέμα.

Τα «γιατί και ποιοι και πως» πληθαίνουν.
Χάνεσαι στην φρίκη της.
Μπροστά στον βωμό των βιβλίων ένα μικρό κοριτσάκι μοιάζει ασήμαντο, αδύναμο, ανίκανο να τα βάλει με τον βίαιο γίγαντα. Μόνο η αθωότητα και αφέλειά της θα επιτρέψουν την επιθυμία και αγάπη της γι’αυτά, τα βιβλία, να ξεπεράσει τον φόβο της και να τα κλέψει..
Η ζωή της χαρίστηκε.
Δεν είναι τυχαίο και αυτό ενισχύει την άποψη μου ότι το πρώτο της βιβλίο, η έναρξη της καινούργιας της ζωής, σαν παιδί ακόμη, ανίκανο να διαβάσει, είναι το Εγχειρίδιο του Νεκροθάφτη, που κι αυτό έπεσε από τον ιερέα ή τον νεκροθάφτη που έθαψαν τον αδελφό της. Ξεκίνησε από το θάνατο και έφθασε στην ζωή.

Σκηνοθέτης                         Brian Percival
Συγγραφέας                       Markus Zusak, το βιβλίο:The Book Thief
Σεναριογράφος                   Michel Petroni
Κινηματογραφία                  Florian Balhaus
Διανομή ρόλων                   Kate Dowd
Μουσική                            John Williams

Ηθοποιοί
Αφηγητής                          Roger Adam
Liesel                                Sophie Nélisse
Hans                                 Geoffrey Rush
Roza                                 Emily Watson
Rudy                                 Nico Liersch
Max                                  Ben Schnetzer

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου