Είναι λίγες οι φορές που ταινία με δύσκολο θέμα, χωρίς ευχάριστη εξέλιξη, να κερδίζει τον άμεσο και αβίαστο θαυμασμό σου.
Τα δάκρυα μου ακόμη κυλούσαν όταν αναφώνησα, «Εύγε!».
Ατμοσφαιρική; Ναι.
Σκοτεινή; Ναι.
Δεικτική; Επίσης.
Λυρική; Ασυζητητί!
Βία; Αρκετή…
Καταγγελτική; Με διακριτικότητα, αλλά ναι.
Με σταθερή ροή; Σίγουρα.
Μια ταινία που αγγίζει την τελειότητα. Της άξιζε το Όσκαρ ξενόγλωσσης, που δεν έλαβε το 2011. Συμπτωματικά είδα τυχαία την βραβευμένη In a Better World της Susanne Bier την ίδια μέρα. Δυστυχώς για την πολύ καλή σκηνοθέτιδα, η ταινία της υπολειπόταν και των δικών της παλαιότερων ταινιών αλλά και κυρίως της Ισπανικής εκπροσώπησης.
Στην Ισπανία λίγο μετά την λήξη του εμφυλίου, δεκαετία του 30, με την χώρα διχασμένη σε νικητές και ηττημένους, σε ένα ορεινό, απομονωμένο χωριό, με άθλιες συνθήκες διαβίωσης, φτώχεια, εκμετάλλευση από μία οικογένεια, τους Manubens, αφεντικά στο βίο τους, στον κόπο τους, στη γη, στα ζώα, στην εξέλιξή τους, στη ζωή τους. Οι πλούσιοι αφεντάδες, οι αρχές και η Εκκλησία πειθήνιο όργανο και στυλοβάτης των αφεντικών και συμφερόντων τους.
Οι «κόκκινοι» υπό κατατρεγμό για ιδεολογικούς και όχι μόνο λόγους. Ίσως είναι το άλλοθι της δίωξης τους.
Σε αυτόν τον κοινωνικά ασφυκτικό κλοιό δεν έχουν θέση οι άρρωστοι, φθισικοί, οι διαφορετικοί ομοφυλόφιλοι, μένουν απροστάτευτα τα ορφανά και ικανοποιούν την σεξουαλική πείνα των ισχυρών οι φτωχές, άπορες γυναίκες, οι έχουσες ανάγκη.
Σ’ αυτό το περιβάλλον εξελίσσεται η ταινία, διαμορφώνεται ο χαρακτήρας του μικρού πρωταγωνιστή, του Andreu. Παρακολουθούμε την οικογένεια του, την άμεση και ευρύτερη, στην δύσκολη έως δυσβάσταχτη ζωή τους.
Ο Andreu στο κυνήγι αναζήτησης της αλήθειας, των ορίων ανάμεσα σε ψέμα και αλήθεια ωριμάζει. Όχι χωρίς τίμημα. Αυτές τις πληγές της ψυχής του παρακολουθούμε κι εμείς από πίσω του ή μέσα του, ενώ αυτός αγωνιά να ξεκαθαρίσει διάφορα φονικά, να βεβαιωθεί για την αθωότητα ή όχι του πατέρα του. Ματώνει για να πάρει απάντηση στο τι είναι ψέμα. Προκειμένου να μην πληγωθεί ένα παιδί οργιάζει η υποκρισία ενηλίκων. Ένα παιδί που προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει τα δάκρυα της μάνας και του πατέρα του, που ανακαλύπτει την αποκρουστική πλευρά του επιβαλλόμενου έρωτα. Ένα παιδί υπό τον τρόμο των φαντασμάτων, φαντασμάτων κατασκευασμένων για την εξασφάλιση της καθεστηκυίας τάξης. Ενοχλεί και είναι πικρή η διαπίστωση ότι μπορεί να είναι συγκάλυψη εγκληματικών πράξεων η ιδεολογία.
Είναι αφόρητα επίπονη η διαπίστωση σε τι οδηγείται ο άνθρωπος όταν είναι εξαρτημένος, ηττημένος, εξαθλιωμένος από την φτώχεια, ανελεύθερος.
Εξαιρετικοί ηθοποιοί. Αψεγάδιαστη υποκριτική ικανότητα από όλους. Καλά ζυγιασμένες σκηνές.
Θεαματικό και απίστευτα οδυνηρό το άνοιγμα της ταινίας σφραγίζει με την βία του, όλη η βαναυσότητα των συνθηκών του τόπου και της χρονικής στιγμής του δράματος, συνοδεύει τον θεατή μέχρι το τέλος, υπενθυμίζοντας την σκληρότητα και βιαιότητα της εποχής. Ο θεατής έχει καθηλωθεί από το σκηνοθέτη, τον Agusti Villaronga. Τον κρατάει μέχρι τέλους η άνευ όρων, αρχικά, παράδοσή του στο πρώτο κεφάλαιο.
Πολλοί χαρακτήρες πολλές φορές στριμώχνονται. Όμως απαραίτητοι για την απόδοση μιας κοινωνίας που ασφυκτιά.
Δεν έχω εμπειρία της εποχής στην Ισπανία. Η μικρή κοινωνία του Νότου της Ευρώπης είναι γνωστή μια και οι συνθήκες που την διαμορφώνουν είναι ίδιες. Λιγοστοί πόροι, φτώχεια, συγκέντρωση του πλούτου σε λίγους, μια πολιτεία ανύπαρκτη που υπηρετεί τα συμφέροντα συγκεκριμένων, μια καθόλου αθώα και αμέτοχη Εκκλησία. Χώρες όμως που δεν τις έβαψε εμφύλιος, δεν τις έβαψε αίμα μαχόμενων αδελφών, ίσως δεν βίωσαν, ούτε βιώνουν με τον ίδιο τρόπο την τότε πραγματικότητα και την σημερινή εικονική μεταφορά της.
Ο σκηνοθέτης με δεξιοτεχνία και με υψηλών προδιαγραφών αισθητική φωτογραφία, editing, μουσική, διαλόγους, φως, προσεγμένα σκηνικά, λιτότητα σε κινήσεις κυρίως με αξιοθαύμαστο βοηθό το φως, αφηγήθηκε ένα θέμα με περιεχόμενο που αφορά πολλούς και με θέση ορατή, αλλά όχι επιβαλλόμενη.
Ξαναείδα τον κόσμο με τα μάτια της ψυχής του Andreu. Αξίζει να το βιώσετε κι εσείς.
Σκηνοθέτης Agusti Villaronga
Σενάριο. Agusti Villaronga
Βιβλίο Συγγραφέας Pa Negre του Emili Teixidor
Φωτογραφία Antonio Riestra
Editing Raul Roman
Μουσική Jose Manuel Pagan
Ηθοποιοί
Αndreu Francesc. Colomer
Nuria Marina Comas
Florencia Nora Navas
Farriol Roger Casamajor
Ció Luisa Castell
Avia Elisa Crehuet
εξαιρετική κριτική!
ΑπάντησηΔιαγραφή