Melancholia - 2011

Βγαίνοντας από την αίθουσα μετά την προβολή της ταινίας του Lars Von Trier Melancholia, νιώθεις θυμωμένη. Ήμουν θυμωμένη γι’ αυτό που βίωσα, γι’ αυτό που δεν μπορούσα να καταλάβω, θυμωμένη που με το που θα εξέφραζα κριτική για τον θρύλο Lars Von Trier θα εισέπραττα στην καλύτερη περίπτωση αντιρρήσεις, στη χειρότερη χλευασμό.

Η ταινία διαπραγματεύεται την επερχόμενη σύγκρουση ενός φανταστικού πλανήτη, Melancholia, μέσα από την ανάδειξη των χαρακτήρων δύο αδελφών, την σχέση μεταξύ τους , την ένταξή τους στην άμεση οικογένειά τους, και ίσως  με ένα ελάχιστο φωτισμένο, από το σκηνοθέτη, ευρύτερο περίγυρο.

Ουσιαστικά πρόκειται για μια ταινία με τρία μέρη. Ο πρόλογος, ή κατά τα Ομηρικά έπη το προοίμιο, ο οποίος ομολογουμένως σου προκαλεί δέος και σε καθηλώνει τόσο με την μαγεία των εικόνων, όσο και με την μουσική του Wagner, κυρίως με το μυστήριο που σε προϊδεάζει για το τι θα ακολουθήσει και εσύ θα λύσεις.

Οι αδελφές Justine (Kristen Dunst) και Claire (Charlotte Gainsbourg) αποτελούν τα δύο επόμενα και μόνα κεφάλαια του ψυχογραφήματος με επικά χαρακτηριστικά.

Η μεν Justine παρακολουθώντας την βαρετή δεξίωση γάμου, της διαπιστώνουμε ότι ήδη έχει συναντήσει την «Μελαγχολία», γιατί αλλιώς πώς να εξηγηθεί η αγένεια, η αδιαφορία και η σκληρότητα, με ερωτηματικά, που επιδεικνύει, το ανερμάτιστο της συμπεριφοράς και η εκ των υστέρων επιβεβαίωση των προϊδεασμών της περί του τέλους. Αδιάφορο έως κουραστικό το πρώτο μέρος. Με μια Kristen που ρόλος και αυτή είναι δύο ξεχωριστά πράγματα. Παραμένεις και την ακολουθείς, οι άνδρες φαντάζομαι με το συν της ομορφιάς της, οι γυναίκες με το μείον αυτής, αλλά με έντονη την επιθυμία του πού οδηγείται – οδηγούμεθα. Στο κεφάλαιο Justine έχουμε συνοπτικά και μια απάντηση για το πως και πόσο ευθύνονται οι γονείς για τη διαμόρφωση τόσο των χαρακτήρων μας όσο και για τη διαμόρφωση των ενδοοικογενειακών σχέσεων, μεσω των δικών της γονιών και την σχέση μεταξύ τους και μαζί τους.

Στο δεύτερο κεφάλαιο Claire, όλα κυλούν με τάξη, οργάνωση, οικογενειακή γαλήνη τέτοια που επιτρέπει να βρει στέγη και γιατρειά η Justine, ήδη επιβαρυμένη με μελαγχολία. Η απόλυτη τάξη και γαλήνη, το ειδυλλιακό περιβάλλον, παρά τις διαβεβαιώσεις των επισήμων και λάτρη αυτών συζύγου της Claire, απειλείται από την επερχόμενη σύγκρουση με τον πλανήτη Melancholia.

Ο γιος της Claire, Leo, η ελπίδα του Lars, ως η νεότητα να δύναται να ακυρώσει τα επιτεύγματα των επιστημών μέσα από την αγάπη για το μέλλον.

Η απειλή του επερχόμενου τέλους οδηγούν σε απεγνωσμένες, κινήσεις, σπασμωδικές αντιδράσεις, αποτελεί αιτία  κατάθλιψης, ανησυχητικό δείγμα της εποχής. Ο πανικός στην αυτοκτονία.  Η Πυθία Kristen θα οδηγήσει με νηφαλιότητα αδελφή κι ανεψιό σε μια υπό έλεγχο και αξιοπρέπεια αντιμετώπιση του αναπόφευκτου και ήδη νομοτελειακά τετελεσμένου.

Τώρα οι απορίες παραμένουν. Πού προβλήθηκε η αδιαφορία και ο  εφησυχασμός του σύγχρονου ανθρώπου γι’ αυτήν την καταστροφή, όπως αναφέρθηκε. Ή μήπως δεν είναι ευθύνη των κατοίκων αυτού του πλανήτη Γη η αναπόφευκτη καταστροφή τους;

Απορία επίσης παραμένει ο προβληματισμός και το αδιέξοδο. Δηλαδή είτε γνωρίζεις, προβλέπεις και τρελαίνεσαι, ή εθελοτυφλείς και βρίσκεσαι ενώπιον ειλημμένης καταστροφής.

Τελευταία απορία, προς τι η τόση χλιδή του περιβάλλοντος χώρου, (Trier explained that the visual style he aimed at in Melancholia was "a clash between what is romantic and grand and stylized and then some form of reality")  η εκτυφλωτική ομορφιά του τοπίου, της Kristen; Μήπως η άνευ όρων λατρεία αυτών μας οδηγεί νομοτελειακά στην καταστροφή;

Οι υπόλοιποι συντελεστές:

Kiefer Sutherland, Charlotte Rampling, John Hurt, Alexander Skarsgard, Stellan Skarsgard, Brady Corbet, Udo Kier, James Cagnard, Jesper Chistensen, Stefan Cronwall, Deborah Fronko, Cameron Spurr.

Σκηνοθέτης και σεναριογράφος: Lars Von Trier

Μουσική: Wilhelm Richard Wagner (Tristan und Isolde)