Ο David Cronenberg επιχείρησε να ασχοληθεί με δύο εξέχουσες προσωπικότητες και μάλιστα με εμφανή προτίμηση στον ένα εκ των δύο, τον Carl Jung. Η κόντρα των δύο αντρών, για μένα, τον αδαή θεατή περί Ψυχιατρικής, κατέληξε να εστιαστεί σε μια γυναίκα ασθενή, συνάδελφό τους στο μέλλον, και στην ερωτική σχέση της με έναν εκ των δύο, τον Carl Jung.
Δεδομένα της ταινίας;
Ο έρωτας υπήρξε, τα πρόσωπα υπαρκτά, δύο κολοσσοί που σημάδεψαν τη ζωή μας επίσης, το ανικανοποίητο, το κρυφό, το γνωστό, «η σύζυγός μου και το αίσθημά μου» παρόντα, οι αναστολές και προβληματισμοί δεδομένα, οι συμβάσεις αναπόφευκτες.
Όμως:
Η ταινία πληροφοριακή δεν ήταν, γιατί επισκέφθηκα τη μηχανή αναζήτησης πολλές φορές.
Σίγουρα απομυθοποιητική ήταν σε ό,τι αφορά τους ψυχιάτρους και μάλιστα την επιστήμη τους. Παρουσιάστηκαν ως κοινοί θνητοί, έρμαια των παθών τους και του ανταγωνισμού τους.
Αισθησιακή, επίσης, δεν ήταν. Για μεν τους άνδρες η Keira Knightley (Sabina) εκτός από την έντονη ερωτική επιθυμία και την ιδιαιτερότητα ικανοποίησής της δεν έπεισε για τον αισθησιασμό της, παρ’ όλη την αδιάψευστη ομορφιά της. Όσο για τις γυναίκες, ούτε ο Viggo Mortensen (Sigmund Freud) λειτούργησε ως ελκυστική παράμετρος παρόλο που συμπεριλαμβάνεται στη λίστα με τους 80 ωραιότερους άνδρες. Μετά βίας αναγνωριζόταν.
Δυο ώρες περιπλανήθηκα σε μια άλλη εποχή προσπαθώντας να καταλάβω τι θέλει να πει ο «ποιητής» κ. Cronenberg.
Αργότερα επανήλθα στο θέμα για δεύτερη σκέψη προκειμένου να αποκλείσω την περίπτωση ότι αδικώ την ταινία. Αναγνώρισα: Η γνωστή ιστορία του τριγώνου, το μήλο έριδος ανάμεσα σε φωτισμένα μυαλά, δυνατές προσωπικότητες. Συνταγή αλάνθαστη ανά τους αιώνες. Σημείωσα: Ακόμη κι αν είσαι θεμελιωτής μια θεωρίας, με το δικό σου «εγώ» παλεύεις, το «πρέπει», το «θέλω», το «μπορώ», τα φαντάσματα και τις φαντασιώσεις, το δύναμαι και υφίσταμαι, το σχεδιάζω και μου επιβάλλεται, το διαφωνώ και μου χρεώνεται, ως φθόνος ή μικρότητα, το επιχειρηματολογώ και ακυρώνεται από προσωπικά λάθη, επιλογές. Αναρωτήθηκα: Μήπως αυτό ήθελε να πει;
Επέλεξε ο Cronenberg να τονίσει υπερβολικά την υστερία, την αδυναμία, την απραξία και σύμβαση, τον ανταγωνισμό με σκοπό την αφύπνισή μου ή για την ενίσχυση της εμπορικότητας της ταινίας;
Ονόματα σαν του Cronenberg δύσκολα «τα βάζεις στο στόμα» κι ακόμη πιο δύσκολα τα κρίνεις. Πάντα έχω την αίσθηση ότι κάνω λάθος και το μέγα μήνυμα δεν το έλαβα. Είδα το κλείσιμο της ταινίας με ανακούφιση και με όχι μία, αλλά πολλές απορίες για τον σκηνοθέτη και την επιστήμη της ψυχιατρικής. Όχι για να την αμφισβητήσω, ποια είμαι άλλωστε, αλλά για να μου επιβεβαιώσει ή λύσει τις απορίες για την ταινία.
Το σίγουρο είναι ότι εγκαταστάθηκε μέσα μου φόβος για τα πάθη που θα θελήσουν να εκδηλωθούν και δεν θα ’χω πού να απευθυνθώ.
Αναρωτιέμαι αν ζούσαν οι Jung και Freud πώς θα αντιδρούσαν. Ένα θέμα που με απασχολεί αφορά τις προσωπικότητες που δεν είναι πλέον εν ζωή και τη ζωή τους συζητούμε ή παρουσιάζουμε. Πολλά λέμε ή ερμηνεύουμε χωρίς να υπάρχει αντίλογος, χωρίς περιθώριο αμφισβήτησης, ακύρωσης, χωρίς επιβολή ποινών.
Ίσως αν έχουμε ευκαιρία να παραστούμε σε διαλέξεις με θέμα τέχνη και ψυχιατρική, πάρουμε την απάντηση ή τις απαντήσεις.
Σκηνοθέτης David Cronenberg
Σενάριο Christopher Hamptor και βιβλίο John Kerr “A most dangerous method”
Sabina Spielrein Keira Knightley
Sigmund Freud Viggo Mortensen
Carl Jung Michael Fassbender
Otto Gross Vincent Cassel
Emma Jung Sarah Gadon
